8. Wspólne kolędowanie w Gwoźdźcu
To już po raz ósmy – 28 grudnia 2023 roku - w Domu Strażaka w Gwoźdźcu odbyło się „Wspólne kolędowanie” organizowane przez Fundację MAK, Wioskę pod kobieca ręką, Zespół Folklorystyczny „Gwoździec” oraz KGW Gwoździec.
To było bardzo udane wydarzenie, które pozwoliło zaprezentować siłę tutejszego środowiska artystycznego począwszy od najmłodszych dzieci, poprzez młodzież śpiewającą i grającą – w szczególności tutejszą perspektywiczną i autentyczną Młodzieżową Kapelę Ludową „Gwoździec’ po grupy kolędnicze, żeńską Grupę Śpiewaczą, a na minirecitalu duetu 3M Małgorzaty Nowak i „Maszy” Witka skończywszy.
Teatr Nie Teraz - podsumowanie działalności w roku 2023
Kończy się 43 rok działalności naszego Teatru Nie Teraz (TNT) - kolejny wyjątkowy rok naszej historii. Mieliśmy już takich „wyjątkowości” kilka, a może nawet kilkanaście, ale rok 2023 zdaje się być wyjątkowy wśród wyjątkowych.
Kiedy ten rok się zaczynał, staliśmy wobec nader dramatycznej sytuacji zupełnie niespodziewanego zamachu na naszą działalność. A było to tak - otóż, w połowie roku 2019 zostaliśmy zaproszeni przez Towarzystwo Domu Ludowego w Maszkienicach, aby na bazie ich budynku (jeszcze przedwojennego Domu Ludowego) we wsi Maszkienice (Gmina Dębno w Małopolsce) realizować swą artystyczną i edukacyjną aktywność. Wówczas powstały zalążki Ośrodka Praktyk Artystycznych, co niestety mocno zostało wyhamowane z początkiem kolejnego roku przez przepisy i restrykcje pandemiczne. Pomimo tego trzy kolejne lata TNT były bardzo gęste od zrealizowanych projektów, a także podróży teatralnych po kraju.
Czytaj więcej: Teatr Nie Teraz - podsumowanie działalności w roku 2023
„Filipowice” na koncertowym szlaku
Po ponownym objęciu sterów nad Strażacką Orkiestrą Dętą „Filipowice” przez kapelmistrza Dominika Malika (wychowanka Orkiestry), w „Filipowice” wstąpiła nowa energia.
Warto przypomnieć, że w ciągu ostatnich dwóch miesięcy Orkiestra zrealizowała projekt Stowarzyszenia „Klucz” w ramach programu grantowego Województwa Małopolskiego pod nazwą "Małopolskie Orkiestry Dęte", muzycy wzięli udział w wyjazdowym szkoleniu weekendowym w Baranowie Sandomierskim, a w okresie świątecznym wyruszyli na trasę kolędową rozpoczynając od oprawy „Pasterki” w koście pw. Matki Bożej Śnieżnej w Filipowicach.
Strażacką Orkiestrę Dętą można będzie zobaczyć i posłuchać także w Zakliczynie; najpierw – 7 stycznia w kościele pw. Matki Bożej Anielskiej (u Franciszkanów) na Mszy świętej o godz. 11:30, natomiast finałem kolędowania będzie Świąteczno – noworoczny koncert SOD „Filipowice” w koście pw. św. Idziego opata w Zakliczynie, który rozpocznie się o godzinie 17 - tej.
11. Gala Jordanów - poznaliśmy kolejnych laureatów
Podczas ostatniej, tegorocznej sesji Rady Miejskiej w Zakliczynie, która odbyła się 28 grudnia, radni przyjęli jednomyślnie budżet Gminy Zakliczyn na rok 2024. Zanim to jednak nastąpiło, odbyła się 11. Gala Nagrody Honorowej Stowarzyszenia „Klucz” – Jordan. Wcześniej, 11 grudnia 2023 roku, Kapituły Nagrody, obradująca w składzie: Kazimierz Dudzik – przewodniczący Kapituły oraz Janina Bolechała, Agata Nadolnik i Paulina Siemińska dokonała wyboru laureatów.
Tegoroczna edycja „Jordanów” wyróżnia się tym, że zdominowały ją kobiety, ale po kolei zaprezentuję – w formie laudacji jakie wygłosiłem podczas Gali - laureatki i laureata, zachowując kolejność w jakim odebrali te prestiżowe wyróżnienia:
Czytaj więcej: 11. Gala Jordanów - poznaliśmy kolejnych laureatów
Święta z Zakliczyninfo – regionalne zwyczaje Bożonarodzeniowe
Szczęśliwie na Ziemi Zakliczyńskiej i szerzej Pogórzu Karpackim żywe są zwyczaje Bożonarodzeniowe, a nawet w ostatnich czasach, dzięki renesansowi kultury ludowej, przeżywają rozkwit. W ostatnim artykule z cyklu „Święta z Zakliczyninfo” zapraszam do lektury o tym, jak to jest z tymi zwyczajami w innych stronach Polski.
Kazimierz Dudzik
Kaszubska Gwiôzdka
Jednym ze świątecznych obyczajów na Kaszubach jest Gwiôzdka, czyli odwiedzanie domów przez grupy kolędnicze w dzień Wigilii Bożego Narodzenia. Zespoły gwiôzdek liczą zazwyczaj od 10 do 15 kawalerów w wieku od 15 do 30 lat. Kolędowanie zaczyna się w wigilijne popołudnie i trwa niemal do Pasterki. W tym czasie odwiedzanych jest kilkadziesiąt gospodarstw z własnej i sąsiednich wsi. Przez wszystkie lata chodzenia z gwiôzdką jej członkowie nie uczestniczą w wieczerzach wigilijnych przygotowywanych w rodzinnych domach. Przynależność do grupy jest wyróżnieniem i na każde zwalniające się miejsce czeka już kilku chętnych kawalerów. Często ważnym powodem przystąpienia do grupy jest rodzina tradycja.
Czytaj więcej: Święta z Zakliczyninfo – regionalne zwyczaje Bożonarodzeniowe
Święta z Zakliczyninfo – Drugi Dzień Świąt
Drugi dzień świąt bożonarodzeniowych poświęcony jest św. Szczepanowi – pierwszemu męczennikowi za wiarę chrześcijańską, znanemu z głębokiej wiary i mocy czynienia cudów. Został ukamienowany, gdy przyznał się przed sanhedrynem do wiary w Chrystusa (tradycyjna kara za bluźnierstwo).
Ludowe obchody tego dnia mają podłoże agrarne, choć nawiązujące do chrześcijańskiej tradycji. Podczas mszy św. w kościele do dziś święci się owies na pamiątkę ukamienowania św. Szczepana i dla zapewnienia urodzaju w przyszłym roku. Święcenie owsa ma również uzasadnienie magiczne, gdyż skropienie ziarna wodą wzmagało w nim siły witalne. Ziarno sypano w kościele, na księdza, na wchodzących do świątyni, a po nabożeństwie, pod kościołem, chłopcy i dziewczęta też się nim obsypywali. Z aury panującej w drugi dzień świąt przepowiadano pogodę zgodnie z powiedzeniem: „Jaka pogoda w Szczepana panuje, taka na luty nam się szykuje.”
Święta z Zakliczyninfo – Boże Narodzenie
Boże Narodzenie było zawsze uważane za święto niezwykle ważne i rodzinne, nazywano je również Godami lub ,,godnimi świętami". Świętowanie nie ograniczało się dawniej do 25 grudnia, ale trwało aż do święta Trzech Króli, czyli 6 stycznia. Był to czas spokoju, powagi i nic nierobienia. Nie można było jednak w ten dzień za dużo spać, gdyż wierzono, że źle to będzie wpływać na zdrowie ludzi, zwierząt i plony. Pierwszy dzień Bożego Narodzenia tradycyjnie spędzano w domu. Zakładano odświętne ubrania i spędzano ten czas w gronie najbliższych. Stoły byty suto zastawione, na święta specjalnie ,,bito świnię" i przygotowywano swojskie wyroby. Podobnie jak w Wigilię, nie wolno było również sprzątać, gotować, rozpalać ognia pod kuchnią, dlatego jedzono potrawy wcześniej przygotowane. Nie składano w tym dniu wizyt. Bożonarodzeniowe świętowanie przebiegało w rodzinnym gronie, jedzono i śpiewano kolędy.
Zanim pojawiła się choinka, świąteczną dekoracją był podłaźnik (podłaźniczka) i pająk, które wieszano pod sufitem. Zielone drzewka jeszcze w kulturze przedchrześcijańskiej były uważane za symbol życia i płodności. Podłaźnik to wierzchołek lub gałąź drzewka iglastego zawieszany w izbie bezpośrednio nad stołem wigilijnym lub w świętym kącie. lnną, lecz równie popularną ozdobą bożonarodzeniową byty aniołki i pająki ze słomy. Pająki przygotowywane były przez gospodynie oraz dziewczęta i wisiały w domu przez cały rok, aż do ich zniszczenia. Robiono je ze słomy i kolorowej bibuły lub papieru.
Święta z Zakliczyninfo – Wigilia
Uczestnicy projektu Stowarzyszenia Promocji i Rozwoju Gminy Zakliczyn pod nazwą Kluczowa Akademia Dla Aktywnych (KADA), mieli okazję poznać mnie (z nieco innej strony) w trakcie warsztatów o dziedzictwie kulturowym. Zatem trzymając się tematu podczas świątecznego okresu, proponuję pozostać w obszarze naszego dziedzictwa kulturowego związanego z Wigilia oraz Świętami Bożego Narodzenia. Zapraszam do świątecznej lektury, która składa się z czterech artykułów poświęconych poszczególnym dniom świątecznym i na finał zwyczajom regionalnym.
Wesołych Świąt życzy Kazimierz Dudzik
Wigilia
O wyjątkowości świąt Bożego Narodzenia stanowi Wigilia, której momentem kulminacyjnym jest wieczerza rozpoczynająca się wraz z pierwszą gwiazdką. Jest to niezwykły, uroczysty, wzruszający i najbardziej rodzinny czas. Wigilia stanowi nie tylko przygotowanie do świąt Bożego Narodzenia, ale już zaczyna czas świąteczny i decyduje w głównej mierze o niepowtarzalnym charakterze świętowania. Z dniem wigilijnym związane są liczne przesądy i wierzenia, o których dziś zapominamy. Wigilia i Boże Narodzenie przypadają na zimowe przesilenie słońca. Zaczyna się wtedy astronomiczna zima, jednocześnie noc staje się krótsza a dni dłuższe. Od najdawniejszych czasów Wigilia otwierała rok słoneczny, wegetacyjny i tradycyjny rok obrzędowy. Zachowały się więc w jej obchodach (zwłaszcza w ludowych zwyczajach i obrzędach) ślady dawnych rytuałów agrarnych, zadusznych i noworocznych.
Kolędowo dla Basi
Okres świąteczny, to pracowity czas dla Chóru ZCK „Cantando canzoni”. Jeszcze przed świętami Bożego Narodzenia zakliczyński Chór był gościem artystycznym spotkania opłatkowego Państwowej i Ochotniczej Straży Pożarnej Województwa Małopolskiego, które odbyło się w Delegaturze Urzędu Wojewódzkiego w Tarnowie.
Niebawem Chór ZCK „Cantando canzoni” można będzie usłyszeć w repertuarze kolędowym w Zakliczynie i to w obu zakliczyńskich świątyniach. Najpierw – w drugi dzień świąt 26 grudnia – w kościele p.w. św. Idziego opata o godzinie 16 – tej, a następnie 30 grudnia w kościele p.w. Matki Bożej Anielskiej o godzinie 18 – tej. Oba koncerty poprzedzą Msze święte, które muzycznie oprawi Chór.
Więcej artykułów…
Partner zakliczyninfo
Warto zobaczyć
Archiwum
