W Polsce jest około 40 tysięcy sołtysów. Co ciekawe, przemiany obyczajowe nie ominęły obszarów wiejskich – jeszcze kilkadziesiąt lat temu sołtysami byli praktycznie wyłącznie mężczyźni, dziś panie stanowią prawie jedną trzecią w tej grupie. Jeszcze lepiej z punktu widzenia płci pięknej wygląda to w gminie Zakliczyn, bo na 23 sołectwa, aż w dziesięciu rządzą sołtyski no i do tego dochodzi jeszcze Pani Przewodnicząca Miasta Zakliczyn co daje prawie 46% udziału w gminnej skali.

Dzisiaj składamy Paniom Sołtyskom i Panom Sołtysom życzenia i podziękowania za pracę na rzecz swoich sołectw i gminy.

– Polska bez polskiej wsi nie miałaby polskiej duszy – mówił premier Mateusz Morawiecki podczas obchodów Ogólnopolskiego Dnia Sołtysa, które obywały się rok temu w Łowiczu.

Urząd sołtysa został utworzony w Polsce na przełomie XII i XIII wieku i należy do najstarszych funkcji publicznych w naszym kraju.

Po upadku komunizmu sołtys został organem wykonawczym sołectwa, czyli jednostki pomocniczej gminy. Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej, jaką jest sołectwo, określa rada gminy odrębnym statutem po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Statut określa w szczególności nazwę i obszar jednostki pomocniczej oraz zasady i tryb wyborów jej organów. Dodatkowo statut reguluje organizację i kompetencje organów sołectwa, jak również zakres zadań przekazywanych tej jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji. W statucie powinny się znaleźć również odpowiednie postanowienia w sprawie kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością sołectwa. Zarówno sołtys, jak i członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania. W gminie Zakliczyn sołtysa wybierają mieszkańcy danego sołectwa w wyborach powszechnych wyznaczonych przez burmistrza na jeden konkretny dzień we wszystkich sołectwach gminy. Sołtysem zwykle zostaje osoba z miejscowej społeczności, która pozostaje na bieżąco w sprawach lokalnych. Współcześnie do obowiązków sołtysów, oprócz reprezentowania sołectwa na zewnątrz, należy m.in. zwoływanie zebrań wiejskich, realizowanie uchwał rady gminy i zebrania wiejskiego które jest najwyższa władzą w sołectwie, czy też pobieranie podatku rolnego i leśnego.

Do obowiązków sołtysa należy w szczególności:

- zwoływanie zebrań wiejskich,

- zwoływanie posiedzeń rady sołeckiej,

- działanie stosownie do wskazań zebrania wiejskiego, Rady Miejskiej i burmistrza,

- wpływanie na wykorzystanie aktywności mieszkańców służącej poprawie gospodarki i warunków życia w sołectwie,

- reprezentowanie mieszkańców sołectwa na zewnątrz,

- uczestniczenie w naradach sołtysów, zwoływanych okresowo przez burmistrza,

- pobieranie podatków i opłat lokalnych.